آشنایی با‌ دکترین مهدویت - اول

تمدن سنتی، خصلتی غایت گرایانه داشت. انسان سنتی در گذشته به جهان و موجودات زنده همچون گیاهان و حیوانات می نگریست و می دید که آن ها همواره از مبدأیی به سوی مقصد خاصی در حرکت هستند. در آن نقطه ی پایانی، تاریخ بشری به اوج پیشرفت خود می رسد و کاملترین صورت از جامعه بشری نمایان می گردد. این اندیشه ی منطقی در ادیان مختلف نمود پیدا نمود. کامل ترین و جامع ترین نمود چنین ایده ای، در مهدویت گرایی شیعی تجلی یافت. در این مذهب، دیگر با بحثی ظنی و مبهم در باب آخرالزمان سروکار نداریم بلکه تمام جزئیات چنین اتفاقی و شخصیت محوری آن با تکیه بر منابع روایی توصیف شده است. بنابراین یک انسان شیعه، نیازی به پروراندن انواع سناریوهای تخیلی خوش بینانه یا عقلی و شبه علمی بدبینانه در باب پایان تاریخ ندارد. برای او تاریخ آینده به اندازه تاریخ گذشته، روشن است. برخلاف تمدن های سنتی، تمدن مدرن، نگاهی ضد غایت گرایی دارد. از سوی دیگر، در مدرنیته، عالم به ماده محدود می گردد و خدا و دین به حاشیه رانده می شود. به تبع این کنار رفتن دین، مهدویت نیز بی معنا می گردد. علی رغم تلاش جهان مدرن برای پوشاندن حقیقت منجی موعود، در دنیا توجه فوق العاده ای به بحث مهدویت بوجود آمده است و جریان های فکری و رسانه ای غربی به میدان آمده اند و با تولید آثار منجی گرایانه، این نیاز عمیق نوع بشری را به صورت دلخواه خود هدایت می کنند. در چنین وضعیتی، انقلاب اسلامی ایران بر خلاف جریان غالب مدرنیته، دوباره  ایده مهدویت را احیا نمود و آن را در مسیر درست آن قرار داد. اندیشه مهدویت در مسیر درست خود، اندیشه ای است که به انسان امید و حرکت در جهت نفی سلطه و برقراری عدالت را می دهد. حال چشم همه جهان به ماست تا تصویری درست از این ایده و نیاز مبرم انسان ها مخابره نماییم. ما، ایرانی، مسلمان و انقلابی هستیم و در جهان، با این ویژگی ها شناخته می شویم. این سخن بدان معناست که با گذشت چند دهه از وقوع انقلاب اسلامی ایران، انقلاب به عنوان یک واقعیت، به بخشی از هویت و وجه تمایز اصلی ما از سایر ملت ها تبدیل شده است. بدین سبب ما دیر یا زود باید با این هویت خود روبه رو شویم و اجزای آن را بشناسیم و به طرق مختلف، خاصه از طریق هنر و رسانه، به دیگران بشناسانیم.

این درس تحت عنوان «آشنائی با‌ دکترین مهدویت – اول» در 8 جلسه توسط استاد طبسی ارائه شده است. استاد در این درس مخاطبان را با مباحث محوری از قبیل مهدویت در عصر مدرن، نقش مهدویت در هویت سازی دینی و ردپای منجی گرایی در نظریات و هنر تمدن غربی آشنا می کند و با توجه به روایات، به پاسخی کامل و جامع برای پرسش تأیید یا رد بودن قیام های قبل از ظهور می رسد. ایشان ضمن پرداختن به این محورها به موضوعات متعددی از قبیل ویژگی های عصر مدرن، آسیب شناسی مهدوی، جریان های نقد مدرنیته همچون بنیادگرایان و سنت گرایان، مهدویت و تئوری های علمی، منجی گرایی در سیاست آمریکا و اسرائیل، کتاب شناسی مهدویت و روایات وسائل الشیعه اشاره نموده است. هویت انقلابی ما، گذشته ای عاشورایی، حالی ولایی و آینده ای مهدوی دارد. اگر علاقمند به شناختن یا شناساندن بیشتر بخشی مهم از هویت خود، یعنی مهدویت و ولایت هستید، حتماً این درس را از دست ندهید.