ابعاد فرهنگی- اجتماعی جمعیت و باروری

درباره درس
این دوره با هدف تبیین ریشهها و موانع فرهنگی، اجتماعی و سبک زندگی در کاهش نرخ ازدواج و باروری طراحی شده است و تلاش دارد نگاهی جامع به مسئله جمعیت از منظر تحولات خانوادگی داشته باشد.استاد در این دوره با استناد به متون دینی، آمارهای جمعیتی و تحلیلهای جامعهشناختی، به بررسی عواملی چون کاهش ارزش ازدواج، تأخیر در ازدواج، سخت شدن فرآیند تشکیل خانواده، افزایش تحصیلات بهویژه در میان زنان و تأثیر آن بر فرزندآوری میپردازد. همچنین به موضوع مهم «ازدواج هراسی» و ظهور نگاههای اقتصادی و تجملگرایانه در مناسک ازدواج اشاره میشود.از دیگر مباحث کلیدی این دوره، میتوان به راهکارهایی همچون سادهسازی جهیزیه، مهریه و مراسم ازدواج، نقش خیرین و حاکمیت در تأمین مسکن، استفاده از ظرفیت تحصیلات غیرحضوری و تأکید بر مشارکت خانوادهها و جامعه مؤمنان در تسهیل ازدواج اشاره کرد.این دوره فرصتی ارزشمند برای فعالان فرهنگی، مربیان تربیتی، مشاوران خانواده و سیاستگذاران اجتماعی است تا با شناخت دقیق موانع فرهنگی جمعیت، برای حفظ و تقویت نهاد خانواده و آینده جمعیتی کشور گام بردارند.
هدف کلی دوره:شناخت و تحلیل ابعاد فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر کاهش ازدواج و باروری در جامعه ایران، با هدف ارائه راهکارهای کاربردی برای تقویت نهاد خانواده، تسهیل ازدواج، و حفظ پویایی جمعیتی کشور.
ویژگی های متمایز دوره:
- رویکرد بینرشتهای: بررسی مسئله جمعیت با تلفیقی از نگاههای جامعهشناسی، فرهنگی، دینی و سیاستگذاری.
- تمرکز بر خانواده به عنوان کانون تغییرات: تحلیل نقش تحولات در نهاد خانواده در کاهش باروری و جمعیت.
- نقد دقیق موانع فرهنگی ازدواج: پرداختن به موضوعاتی مانند تحصیلات، مهریه، جهیزیه، و تجملگرایی بهعنوان موانع جدی ازدواج.
- ارائه راهکارهای عملی و بومیسازیشده: ارائه پیشنهادهایی قابل اجرا در سطح خانواده، جامعه و حاکمیت برای تسهیل ازدواج و افزایش باروری.
- تأکید بر نقش مشارکت اجتماعی و دینی: تبیین نقش جامعه مؤمنان، خیرین، و خانوادهها در حمایت از جوانان برای ازدواج و فرزندآوری.
- استفاده از آموزههای دینی در تحلیل و راهحلها: بهرهگیری از آیات قرآن و روایات برای ایجاد انگیزه و مشروعیتبخشی به راهکارها.
این دوره چه نیازی از شما برآوده می کند:
- درک عمیقتر از عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر کاهش جمعیت: کمک میکند ریشههای فرهنگی تحولات جمعیتی را بهتر بشناسید.
- شناخت موانع ازدواج و فرزندآوری در جامعه معاصر: با تحلیل دقیق موانعی مثل تحصیلات، مهریه، تجملگرایی و نگاه اقتصادی به ازدواج.
- دستیابی به راهکارهای بومی و قابل اجرا برای افزایش ازدواج و باروری: راهحلهایی عملی برای خانوادهها، نهادها و خیرین.
- آشنایی با نقش دین و آموزههای اسلامی در ترویج سبک زندگی خانوادهمحور: استفاده از منابع دینی برای ارائه راهحلهای مقبول فرهنگی.
- افزایش مهارت در تحلیل مسائل جمعیتی با نگاه فرهنگی-اجتماعی: بهویژه برای پژوهشگران، مربیان، سیاستگذاران و فعالان فرهنگی.
- ایجاد انگیزه و مسئولیتپذیری برای ایفای نقش فعال در حل بحران جمعیت: با تبیین وظایف جامعه مؤمنان و تکافل اجتماعی در حمایت از جوانان.
مخاطبان دوره:
- طلاب و دانشجویان رشتههای علوم انسانی و اجتماعی
- فعالان فرهنگی، اجتماعی و رسانهای
- مشاوران خانواده و مربیان تربیتی
- سیاستگذاران و برنامهریزان حوزه جمعیت و خانواده
- خیرین و نهادهای مردمی فعال در حوزه ازدواج و جوانان
- اساتید و پژوهشگران علاقهمند به مسائل جمعیت و سبک زندگی اسلامی
با شرکت در این دوره قادر خواهید بود:
- تحلیل دقیقی از عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر بر کاهش جمعیت و باروری ارائه دهید.
- موانع اصلی ازدواج و فرزندآوری را شناسایی و راهکارهای عملی برای رفع آنها پیشنهاد کنید.
- نگاه تمدنی و اسلامی به مسئله جمعیت را درک کرده و بهکار ببندید.
- در ترویج ازدواج آسان و فرزندآوری مسئولانه در جامعه نقشآفرینی کنید.
- در طراحی برنامههای فرهنگی و آموزشی مرتبط با خانواده و جمعیت مشارکت مؤثر داشته باشید.
- از ظرفیتهای دینی، فرهنگی و اجتماعی برای حل مسئله جمعیت بهرهبرداری نمایید.
اهداف درس
-
توانایی تحلیل روندهای جمعیتی کشور و عوامل فرهنگی مؤثر بر آن را کسب کنید.
-
مهارت شناسایی موانع فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی ازدواج و فرزندآوری را پیدا کنید.
-
قدرت طراحی و ارائه راهکارهای بومی و دینی برای ترویج ازدواج آسان را به دست آورید.
-
توانمندی تبیین نسبت تحصیلات، اشتغال و فرزندآوری در جامعه ایرانی را تقویت کنید.
-
قابلیت استفاده از آموزه‌های اسلامی برای تغییر نگرش عمومی نسبت به ازدواج و فرزندآوری را بیاموزید.
-
مهارت همراه‌سازی خانواده‌ها و نهادهای مردمی در حل چالش جمعیتی را کسب کنید.