اسلام شناسی، یکی از موضوعات محوری علم کلام اسلامی است. اسلام شناسی زمانی مطرح می شود که بعد از بحث از مبدأ تا معاد، نوبت به بررسی محتوای دستاورد پیامبر اسلام یعنی دین مبین اسلام می شود. این بررسی می تواند به دو شکل درونی و بیرونی صورت بپذیرد. در بررسی درونی، معارف اسلامی مورد تبیین قرار می گیرند و در بررسی بیرونی، نگاهی بیرونی به اسلام می شود و بین این دین با سایر مسائل، مقایسه صورت می گیرد. اسلام شناسی به معنای بیرونی آن، دربردارنده مسائل و شبهات بسیار جدید و مهمی است که مسلمانان در زندگی نظری و عملی خود گرفتار آن می باشند. نسبت اسلام با سیاست، مدرنیته، پست مدرنیته، علم و مکاتب دیگر از جمله این مباحث می باشند. برای مثال در موضوع نسبت اسلام و سیاست، گروهی از مسلمانان، از اسلام بعنوان دینی حداقلی سخن می گویند و بدین سبب از سکولاریسم اسلامی سخن می گویند. بنابراین هر گونه اعتقادی در این زمینه، در جریان و جهت گیری فرهنگی و سیاسی انسان تأثیر قابل توجهی می گذارد. در چنین وضعیتی، مطلوب است تا جایگاه موضوع اسلام شناسی، با توجه به چیستی علم کلام اسلامی روشن گردد. محتوای دین اسلام و برنامه های آن را معمولاً در قالب سه گانه ی عقاید، اخلاق و احکام اسلامی جای می دهند. مطالعه عقاید اسلامی، به ایجاد دانش کلام اسلامی یا الهیات اسلامی منتهی می گردد و مطالعه احکام شرعی، دانش فقه اسلامی را پدید می آورد. علم کلام دانش و مهارتی است مربوط به حوزه دین پژوهشی که به استنباط و تنظیم و تبیین اثبات و دفاع از اعتقادات دینی با روش های مختلف می پردازد. این علم سابقه ای بسیار طولانی دارد اما با ورود ایران به عصر جدید، بخش دیگری برای آن در نظر گرفته شد. مسلمانان در مواجهه به دنیای مدرن به این نتیجه رسیدند که علم کلام جدیدی نیاز دارند تا به یاری آن بتوانند بطلان تعالیم جدید را نشان دهند و یا هماهنگی آن ها با تعالیم اسلامی را نشان دهند. علم کلام اسلامی جدید در چنین وضعیتی وظیفه طرح و تبیین روش ها، مسائل و شبهات جدید وارد شده به باورهای اعتقادی و دفاع از این اعتقادات دینی را برعهده دارد. معمولاً کلام قدیم، جدا از کلام جدید تدریس می شود، اما ابتکار حجت الاسلام خسروپناه در تلقیق مسائل قدیمی و جدید کلامی در چارچوب منطقی خاصی است. این چارچوب از هفت مرحله ی پیاپی مبادی کلام، خداشناسی، دین شناسی، نبوت شناسی، امام شناسی، معادشناسی و اسلام شناسی تشکیل می شود. این درس، به اسلام شناسی اختصاص یافته است.
این درس تحت عنوان «اسلام و سکولاریسم» در 5 جلسه ارائه شده است. این درس، هشتمین درس از سلسله های درس های استاد در زمینه کلام اسلامی است. استاد بحث اسلام شناسی را در هشت گفتار در باب زبان دین، منطق یا روش فهم اسلام، جامعیت اسلام، اسلام و نیازهای دنیوی، گوهر دین، نسبت اسلام و عقل، اسلام و تجدد، اسلام و علم مدرن توضیح داده است. در ادامه ی درس «اسلام و هرمنوتیک» این درس، به موضوع جامعیت اسلام و پاسخگویی آن به نیازهای دنیوی انسان در قلمروهای مختلف زندگی، خاصه سیاست می پردازد. استاد در این درس با تکیه بر اثبات جامعیت اسلام، دو شبهه جدایی انگاری دین از سیاست و ذاتی اسلام و قرآن نبودن سیاست را غیرقابل دفاع و باطل می داند. قلمروی اسلام در عرصه عقاید، احکام و اخلاق و در عرصه امور دنیوی، عوامل و دلایل سکولاریسم، شبهه حجاریان به نسبت ولایت فقیه و سکولاریسم، پیوند اسلام و ایدئولوژی، مدل حکومتی اسلام، ارکان حکومت، نسبت اسلام با جامعه مدنی، احزاب و آزادی موضوعاتی هستند که در این درس با آن ها آشنا خواهید شد.