تبیین نظریه اقتصاد مقاومتی و برنامه عمل

هر کشوری دارای مکتبی اقتصادی است که دستورالعمل های زندگی اقتصادی آن ها را مشخص کرده است. وقتی آحاد مردم، این احکام اقتصادی را بکار می گیرند، نوعی نظام اقتصادی سر برمی آورد. اسلام دینی جامع است و برخوردار از مکتبی سیاسی و اقتصادی است. زمانی که مسلمانان، مکتب اقتصادی مدنظر اسلام را پیاده نمایند، نظام اقتصادی اسلامی شکل می گیرد. چنین نظامی همچون هر نظام اقتصادی دیگری می تواند دو بخش سخت افزاری یعنی سازمان و نهادهای عینی و بخش نرم افزاری مانند قوانینی و هنجارهای خاص داشته باشد. وقتی از اقتصاد مقاومتی سخن گفته می شود، نخستین نکته این است که بدانیم این عبارت به چه چیزهایی اشاره نمی کند و به چه چیزی اشاره می کند. اقتصاد مقاومتی، به نوعی نظام اقتصادی اسلامی اشاره دارد که باید با تکیه بر توان همه مردم و همکاری عوام و خواص با یکدیگر پدیدار شود. این عبارت، سال ها قبل از طرح مفهوم گام دوم انقلاب مطرح شد، ولیکن در بردارنده این معناست که انقلاب اسلامی مان بایستی در حوزه اقتصادی به پیش برود. حاصل این انقلاب اقتصادی در شرایط مکانی و زمانی موجود، نوعی نظام اقتصادی اسلامی است که شکل و ساختار ویژه ای دارد. برای فهم اقتصاد مقاومتی، تعریف عبارت شرایط زمانی موجود، بسیار کارساز است. وقتی کشوری ضعیف تر با کشور یا جبهه قوی تر دیگری وارد جنگ می شود، نظام اقتصادی آن نیز متأثر از این وضعیت، تغییر شکل داده و ماهیت دفاعی و رویکرد مقاومتی به خود می گیرد. مخالفت آمریکا با هر انقلاب مردمی خواهان از بین بردن نظم بین المللی، مخالفتی آشکار و ادامه دار است. در این جا فرقی نمی کند، شما کشوری کمونیستی همچون چین باشید یا کشوری مسلمان همچون ایران. جمهوری اسلامی ایران برخلاف سایر کشورهای انقلابی، دارای جهانبینی و ایدئولوژی انقلابی الهی و غیرمادی است. این امر سبب شده است تا در نظر و عمل نسبت به آرمان خود برای تغییر نظام بین الملل به رهبری آمریکا ثابت قدم بماند. در چنین وضعیتی، دشمنی آمریکا نسبت به انقلاب اسلامی ایران، بسیار شدیدتر و همه جانبه تر از برخوردش با سایر انقلاب ها بوده است. یک وجه از این جنگ شدید، وجه اقتصادی آن است که با آن به دنبال رخنه انداختن مابین دولت و ملت می باشند. اقتصاد مقاومتی، نوعی نظام اقتصادی اسلامی در وضعیت جنگی ذکرشده است که در آن با خصومت های اقتصادی خارجی و داخلی همچون تحریم ها و ناکارآمدی ها مواجه هستیم.

این درس تحت عنوان «تبیین نظریه اقتصاد مقاومتی و برنامه عمل» در 7 جلسه ارائه شده است. هدف اصلی این درس تبیین نظری اقتصاد مقاومتی برای پرداختن ویژه به موضوعات کاربردی و عملیاتی این حوزه است. به عبارت دیگر، استاد به دنبال ارائه سیاست ها و برنامه عمل اقتصاد مقاومتی در سه حوزه تولید ملی، اصلاح فرهنگ اقتصادی و سبک زندگی و دیپلماسی خارجی و روابط بین الملل است. ایشان بدین منظور ابتدا در جلسه نخست به تاریخچه، محتوا، ضرورت و روش شناسی نظریه اقتصاد مقاومتی پرداخته است. اساس این روش شناسی مبتنی بر این حقیقت مهم است که تولید ملی و جهاد اقتصادی دو بال اقتصاد مقاومتی هستند. مبتنی بر این روش شناسی، در سایر جلسات، ابتدا کلیات نظری مکتب اقتصادی اسلام در سه حوزه مذکور از منظر قواعد عدالت، عزت و جهاد اقتصادی مورد بررسی قرار می گیرد. در ادامه این بحث، نوبت به مطالعه شرایط و فضای اقتصادی موجود و ظرفیت ها و تهدیدات آن می رسد.