تجوید و آواشناسی قرآن کریم - بخش اول

تجوید و آواشناسی قرآن کریم - بخش اول


87 دقیقه

6 جلسه
شعار درس

از اعجاز لفظی قرآن

بهره مند شو

اهداف درس
  • آشنایی با تاریخچه قرائت قرآن
  • شناخت همزه وصل و طرق وقف
  • آشنایی با باب وقف و ابتدا
  • شناخت تلفظ صحیح حروف




درباره درس

تجوید در لغت به معنی تکمیل، تحسین و نیکو گردانیدن است و تجوید قرآن، به صحیح خوانی آیات اشاره دارد. در همین ابتدای امر می توانید سؤال کنید: «با وجود ترجمه ی قرآن، به راستی چه نیازی به دانستن این علم داریم؟». چنین سؤالی همواره توسط جریان های روشنفکرانه مطرح می شود. کسانی که ژست های فیلسوفانه به خود می گیرند و می گویند: «از ظاهر این اقیانوس چشم بپوشید و به اعماق معنای آن سفر کنید. غواصی قابل در استخراج مرواریدهای کف این اقیانوس باشید». به او می گوییم: «فریب بزرگی خورده ای. خود را از نعمت بزرگی محروم کرده ای». چه وضعیت زیبا و آیده آلی است زمانیکه آموختن معارف قرآنی را با آموختن مهارت های قرآنی با یکدیگر به پیش ببریم. مهارت های بسیاری وجود دارند که ما انسان ها برای موفقیت در زندگی دنیوی، به دنبال کسب آن ها می رویم. آیا به راستی فراگرفتن مهارت های قرآنی شامل قرائت، روخوانی، روان خوانی، تجوید و حفظ، اثری کم تر از فراگرفتن این مهارت ها دارد؟. قرائت و تلاوت قرآن، برای همه فرض و حتم است تا هم از محتوای بلند آن آگاه گردند و هم از ترنم قرائت آن لذت برند. و در نهایت اعجاز معنوی و لفظی آن هر دو آشکار شود. در قرآن کریم به صراحت تأکید شده است که آیات الهی با ترتیل، قرائت، تلاوت و خوانده شود. ترتیل در لغت به معنای منظم و مرتب کردن است و در اصطلاح قرآن، خواندن قرآن به صورت صحیح، شمرده و همراه با تدبر در معانی آیات است. امام علی (ع) در تفسیر ترتیل فرموده اند: ترتیل اداء صحیح حروف و رعایت محل های وقف است. ترتیل می تواند به سه سرعت و دقت تند، متوسط و کند انجام گیرد که این گونه با سه تلاوت و قرائت به روش تحدیر، تدویر و تحقیق مواجه می شویم. همان طور که تعریف ترتیل مبتنی بر تعریف قرائت و تلاوت است، تعریف تجوید نیز مبتنی بر تعریف ترتیل است. بخش اول تعریف امام علی (ع) از ترتیل یعنی اداء صحیح حروف به تجوید و قسمت دوم آن به بحث دیگری به نام وقف و ابتدا اشاره دارد. تجوید در لغت به معنای حسن بخشیدن و تزئین است و علم تجوید به سه مبحث کلی مخارج، صفات و احکام هر حرف تقسیم می شود.

این درس تحت عنوان «تجوید و آواشناسی قرآن کریم - بخش اول» توسط استاد محسن موسوی بلده در 6 جلسه ارائه شده است. هدف استاد، آشنا کردن مخاطبان با آواشناسی قرآن کریم است. ایشان این هدف را از طریق پرداختن به موضوعاتی از قبیل آشنائی با تاریخچه قرائت قرآن، آشنائی با قرائت حفص از عاصم، آغاز قرائت و مراتب آن، همزه وصل و طرق وقف، باب وقف و ابتدا و تلفظ صحیح حرکات و حروف به پیش می برد. بیایید با یکدیگر به بخشی از سخنان استاد، نگاهی بیندازیم. «پیامبر اسلام بیسواد بودند و نوشتن نمی دانستند. بدین سبب جمع آوری قرآن بعد از پیامبر توسط حضرت علی (ع) صورت گرفت. آن حضرت جزء اولین قاریان مسلمان نیز بود که نحوه خواندن قرآن را به دیگران آموختند. علی رغم تلاش ایشان، قرائت های مختلفی از قرآن پدید آمد. قرائت عاصم کوفی از یاران امام علی (ع) هم اکنون مورد قبول اکثریت مطلق جهان اسلام است».


سرفصل‌ها
لطفا وارد شوید و در درس ثبت نام کنید
تجوید و آواشناسی قرآن کریم - بخش اول

«قرآن یک اثر هنری بی‌نظیر است، آن چیزی که در درجه‌ی اوّل دلها را مثل مغناطیس به سمت اسلام جذب کرد، همین جنبه‌ی هنری قرآن بود.» تجوید، تمرکز بر روی جنبه هنری قران است.