معلمی شغل انبیاست. می توان پرسید: مگر کار پیامبران چه بوده است؟ قران به این پرسش ما این گونه جواب می دهد: «اوست خدايى كه به ميان مردمى بى‌كتاب، پيامبرى از خودشان مبعوث داشت تا آياتش را بر آنها بخواند و آنها را پاكيزه سازد و كتاب و حكمتشان بياموزد». رسالت پیامبران، تزکیه، تربیت و تعلیم انسان ها می باشد. تزکیه بر تعلیم تقدم دارد و این بدان سبب است که هدف نهایى، تربیت انسان و تزکیه نفوس و تکامل روح و جان مى باشد و تعلیم علم و حکمت، همه براى رسیدن به این هدفِ بزرگ است. استاد، معلم و مربی ایده آل در چنین وضعیتی، کسی است که به تربیت شاگردانشان بیش از تعلیم آن ها اهمیت می دهد. راه تربیت و تزکیه، متفاوت از راه تعلیم است و مسیر تحقق این وظیفه، با عمل، تعامل و گفتگو ممکن می شود. عمل خود استاد در چنین مواقعی، بیش از هر چیزی آموزنده است. استادی که دلسوز است و در کنار تعلیم، همواره به وضع و حال روحی و روانی دانشجویانش آگاه است. استادی که دارای تعاملی دوستانه با دانشجویانش می باشد و برایشان در نقش یک مشاور یا راهنمای زندگی و چگونه زیستن ظاهر می شود. چنین استادی، الگویی برای اساتید علوم تخصصی است که حوزه وظایف خود را به راهنمایی علمی خلاصه می کنند. چنین استادی، الگویی برای اساتید معارف اسلامی است که حوزه وظایف خود را انتقال مفاهیم و ایده های دینی می دانند. خداوند، خالق، رب و راهنمای ما انسان هاست و به تبع ضرورت تخلق به اخلاق الهی، یک استاد و مربی دینی نیز باید اصلی ترین وظیفه اش، راهنمایی مخاطبانش باشد. اما راهنمایی و مشاوره نیز مثل هر کار دیگری، مقدماتی می خواهد. انجام درست این وظیفه، نیازمند شناخت مخاطبان و مراجع خود و روش های تعامل با آن هاست. برای مثال، راه جذب انسان های غافل به سوی خدا، توجه، محبت و رحمت مثبت بدون شرط است. برای ایفای نقش راهنما، نباید نسخه هایی از پیش آماده شده را در جیب داشته باشیم و آن ها را به همگان پیشنهاد دهیم. برای این کار نیازمندیم تا به مخاطب نزدیک شویم، با او حرف بزنیم و ضمن این تعامل دوستانه، نگرانی و دغدغه های او را متوجه بشویم. وقتی همچون یک مشاهده گر خوب، رفتار، گفتار و احساسات مخاطب خویش را دریافتیم و به مشکل او پی بردیم، می توانیم علت و راه حل مشکلش را برای او روشن نماییم.
این درس تحت عنوان «تكنيك های مخاطب شناسی در جلسات مشاوره» در دو جلسه توسط استاد آذربایجانی ارائه شده است. هدف اصلی این درس، آشنا نمودن مخاطبان با ویژگی های یک راهنمای خوب و مراحل یک مشاوره ی موفق است. استاد این هدف را در قالب پرسش و پاسخ و ضمن پرداختن به موضوعات متنوعی از قبیل محبت بدون شرط، فنون همدلی، فنون مشاهده، پنج کانال غیرکلامی، تنظیم شرح حال مراجع، تفاوت مشاوره و راهنمایی، پنهان کاری و روابط دختر و پسر به پیش برده است. بیایید با یکدیگر نگاهی به گوشه ای از این درس بیندازیم. «از نظر روان شناسی، تفاوت هایی بین زن و مرد وجود دارد. در خانم ها نیاز عاطفی خیلی مهم است.این نیازهای عاطفی در یک رابطه ی پایدار و نه موقت تأمین می گردد. بدین سبب در رابطه های موقت، این خانم ها هستند که بیشتر آسیب می بینند».
دوره آموزشی مخاطب شناسی و تکنیک های آن ، مخاطب شناسی چیست؟ دلیل اهمیت مخاطب شناسی