اشتغال بانوان و مسئولیتهای خانواده

موضوع اشتغال زنان از موضوعاتی است که امروزه در جهان و در کشورهای مختلف درباره آن بحث وجود دارد. علت اصلی آن این است که همه دنیا می‌دانند که نقش زن در خانواده چه در ارتباط با همسر، چه در ارتباط با فرزندان، چه فرزندآوری و چه فرزندپروری، واقعاً محوری و بی‌بدیل است. در کشورهای مختلف این موضوع مطرح می­شود که ما باید چه مدلی را پیاده کنیم که زن بتواند شاغل باشد، به زندگی خانوادگی‌اش هم درست برسد و البته به خودش هم رسیدگی داشته باشد. بحث اشتغال زنان، همچون هر موضوع دیگری می تواند توسط عقل انسان مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد و فواید و مضرات آن آشکار شود. راجع به فرصت‌ها و فواید پیش روی زنان در موضوع اشتغال،‌ یک مورد اولیه این است که حضور اجتماعی و کسب تجربه اجتماعی برای برخی زنان خیلی لذت‌بخش است. آن ها دوست دارند شاغل شوند تا اعتبار اجتماعی کسب کنند و با این حضور اجتماعی اعتماد به نفسشان و نشاطشان را بالاتر ببرند. پر کردن اوقات فراغت و افزایش اقتدار زن در خانواده از دیگر موارد فواید اشتغال زنان است. راجع به تهدیدها و ضررهای پیش روی زنان در موضوع اشتغال،‌ یک مورد اولیه این است که موجب کاهش انگیزه اشتغال در همسر می شود. اگر اشتغال زن، جنبه اتکایی مرد را در خانواده از بین ببرد این موضوع یکی از پیامدهای نامطلوب اشتغال زنان می‌شود. خستگی و فقدان حوصله کافی در رابطه با همسر و فرزندان و عدم نظارت بر رفتار آنان و کاهش وابستگی عاطفی به همسر از دیگر تهدیدات متوجه اشتغال زنان است. آن چنان که مشاهده شد، با اشتغال زنان، از جهاتی چیزی هایی به نهاد خانواده اضافه می شود و چیزهایی از ان کاسته می شود. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که اشتغال زنان، نه صددرصد مثبت است و نه صددرصد منفی است، بلکه بستگی به خیلی از پارامترها دارد تا این اشتغال بتواند واقعاً برای زن و خانواده‌اش مثبت باشد. این عوامل در دین اسلام و الگوهایی از زنان که توسط این دین به جهانیان معرفی شده است، لحاظ شده است. در باب اشتغال زنان، اسلام می‌گوید زن، نباید کار اجباری بکند و نباید مجبور به کار باشد اما در اسلام، بیکاری نیز مذمت شده است و برای رفع بطالت، ضروری است تا اشتغال زنان برای آنان فراهم شود. بنابراین، پیشنهاد اسلام، اشتغال منعطف با مسئولیتهای خانوادگی است.

این درس تحت عنوان «اشتغال بانوان و مسئولیتهای خانواده» در 6 جلسه توسط استاد زهرا آیت اللهی ارائه شده است. در این درس، ابتدا به فرصت ها و تهدیدهای فردی، خانوداگی و اجتماعی اشتغال زنان پرداخته شده و سپس، با تکیه بر  دیدگاه اسلام نسبت به مشارکت اقتصادی زنان و اقتصاد خانواده، مدلی ترسیم گردیده است. در نهایت، استاد راهکارهای عملیاتی آن مدل را  مورد بررسی قرار داده است. هدف اصلی ایشان، پاسخ به این پرسش است که اگر بخواهيم مدل اشتغال منعطف پیاده شود، دولت، خانواده ها و خود فرد، بایستی چه کارهایی را انجام دهند. از جمله مواردی که دولت بایستی انجام دهد، این است که از کار اجباری زنان پیشگیری نماید. خودِ خانم شاغل باید اقداماتی انجام دهد که اشتغال او منعطف با مسئولیتهای خانوادگی باشد. در نهایت باید خانواده و بویژه همسر یک زن، باید کاری کند که زن، مجبور به کار نشود.